İçinde yaşadığımız kozmosu tanımaya çalışma sürecimiz sayısız farklı deneye sahne olmuş ve olmaya devam etmektedir sevgili dostlar. Bu sürecin en uzun müddetli 12 akıl almaz deneyini sizler için derledik:
Kaynak: http://www.atlasobscura.com/articles/…
1. Beverly’nin Saati
Arthur Beverly tarafınca 1864 yılında yapılan ve saatçinin ismiyle anılan bu sistem, yapıldığı günden bu yana hiç bir ayara gereksinim duymadan tıkır tıkır çalışmaktadır. Beverly’nin saatin içine yerleştirdiği bir kutu, atmosferik basınçla bükülmekte ve ustalıkla tasarlandığı için saati hayli ince bir istikrarla çalıştırmaktadır. Beverly saati, dünyanın gördüğü en harika sistemlerden biri olmayı bugün hâlâ sürdürmektedir.
2. Zift Damlası Deneyi
atlas-dev.s3.amazonaws.com
1927 yılında profesör Thomas Parnell, çekiçle parçalanabilecek kadar katı ve sert bir unsur olan ziftin, aslında akışı oda sıcaklığında dâhi gözlemlenebilecek fazlaca ağır bir sıvı olduğunu kanıtlamak için yola çıkar. Deneyin başlaması için yapılan hazırlıklar yıllar sürer zira profesör birinci vakit içinderda zifti huni biçimli bir kabın ortasında ısıtır ve üç yıl boyunca soğumasını bekler. sonrasındasında huninin altını keser ve ziftin akmasının ne kadar vakit alacağını gözlemlemeye başlar. Parnell, sırf iki damlanın düşüşünü bakılırsacek kadar yaşar ve günümüzde 90 yıllık olan ve hâlâ devam eden deneyde sırf dokuz zift damlası elde edilmiştir.
3. Henrietta Lacks
Henrietta Lacks, 1950 yılında rahim ağzı kanseri sebebiyle hayatını yitirmiş bir bayan. Fakat onun vücudundan kalanlar dünya çapında bir epey biyomedikal araştırma kliniğinde kullanılmakta. Ölümündilk evvel Henrietta’nın tümöründen müsaadesiz biçimde alınan hücreler, hekimi tarafınca üretilmeye devam edilmiş ve kanser araştırmalarında kullanılmıştır. çabucak sonrasında araştırmalar için dünyanın dört bir yanına gönderilen bu hücreler, kanser, AIDS ve ışınımun tesirlerini araştırmak için kullanılmış ve kullanılmaya devam edilmektedir.
4. Oxford Elektrik Zili
Oxford Elektrik Zili, son 170 yıldır durmadan ve aksamadan çalmakta olan bir zil. İçeriği bilinmeyen bir karışımla elde edilmiş iki pille çalışan bu düzenek, 1840 yılından bu yana iki zilin içinde yer alan tokmağı çalıştırıyor ve bugüne kadar aşağı üst 10 milyar sefer zil çaldığı düşünülüyor. Pillerin ne vakit biteceği ise her insanın başındaki soru…
5. Dr. Beal’in Tohum Yaşayabilirliği Deneyi
1879 yılında Dr. William James Beal, Michigan Eyalet Üniversitesi yerleşkesindeki bilinmeyen bir noktaya giderek içine nemli toprak ve tohum koyduğu 20 dar ağızlı şişeyi toprağa gömer. Maksadı, bu şişeleri berlirli vakit aralıklarıyla topraktan çıkararak ekmek ve 23 farklı bitki çeşidine ilişkin tohumların ne kadarlık bir ömre sahip olduğunu ortaya çıkarmaktır. Bu uzun müddetli deney kapsamında 138 yıl evvel gömülen şişelerin sonuncusu 2100 yılında topraktan çıkarılacaktır.
6. Human Speechome Project
“Human Speechome Project” adı verilen ve Türkçe’ye tam çevirisi olmayan proje, insan ömrünün birinci üç yılını gözlemlemek ve çocuğun lisan öğrenme sürecini büsbütün aydınlatmak üzerine başlatılmıştır. MIT profesörü Deb Roy, tıpkı Truman Show sinemasındaki üzere konutunun her köşesini kamera ve mikrofonlarla doldurarak oğlunun üç yaşına kadar her anını kaydetmiştir.
7. Lenski’nin Uzun Vadeli Evrim Deneyi
8. Biyosfer 2
atlas-dev.s3.amazonaws.com
Biyosfer 2, Mars’ta yaratılması planlanan iklim kaidelerinin test edildiği, üzerinde çalışan bilim insanlarının kendilerini görseldeki kubbe biçimli yapılara kapattığı bir deneydir. Bu deney, benzerleri içinde en uzun sürmüş deneydir. Deney birden fazla beşere bakılırsa bir başarısızlık örneği olmuştur lakin bunun niçini kubbelerdeki oksijen düzeyinin düşmesi ya da ekolojik faktörler değil, insan psikolojisinde yarattığı olumsuz tesirlerdir. Kubbelerin ortasında yaşayan bilim insanları bir süre daha sonra depresyonla gayret etmeye başlamış, kimileri ise deliliğin hudutlarına yaklaşmıştır.
9. Burchardi Kilise Orgu ve “As Slow As Possible”
Almanya Halberstadt’ta bulunan Sankt Burchardi Kilisesi’ndeki org için John Cage tarafınca bestelenmiş olan “Organ²/ASLSP (As SLow aS Possible)” modülü hem sanat, tıpkı vakitte bilim için değerli bir deney aracı olmuştur. Hem dünyanın en uzun kompozisyonuna tıpkı vakitte toplumsal bir deneye konut sahipliği yapan kilisede kaç farklı kuşağın parçayı dinleyeceği gözlemleniyor. 2001 yılında çalınmaya başlayan kompozisyonun 639 yıl sürmesi planlanıyor.
10. Yetişkin Gelişimi Laboratuvarı
atlas-dev.s3.amazonaws.com
Uzun periyodlu araştırmalar çoklukla insan davranışlarını istatistiki bir bakış açısıyla inceler ve yavaş bir gelişim sürecinin uzun vadeli kaydını tutarak ilerler. Yetişkin hayatı üzerine yürütülmüş en kapsamlı deneylerden bir tanesi Harvard Üniversitesi tarafınca yürütülmüştür.
11. Evcilleştirme
Evcilleştirme, üstteki uzun periyodik deneylerin hepsine açık orta fark atan, dünyanın en uzun müddetli deneyidir. Mevzu üzerine bilimsel platformda yürütülen deneylerden bir tanesi 1959 yılında Sovyet bilim insanı Dmitri Belyaev tarafınca başlatılan ve kurtların evcil köpeklere nasıl evrildiğini anlamak için gümüş tilkiler üzerinde yürütülen deneydir. 51 yıl süren ve muvaffakiyete ulaşan deney sonucunda bugün gümüş tilkiler de evcil hayvan olarak satılmaktadır.
12. Bitki ve Buzul Müşahedeleri
atlas-dev.s3.amazonaws.com
Husus üzerine bir hayli uzun müddetli çalışma yürütülüyor ve en mühimlerinden bir tanesi Rothamsted Araştırması. Araştırma kapsamında 1843 yılından bu yana inorganik gübrelerin ekinler üstündeki tesiri araştırılıyor ve deney bu özelliğiyle dünyanın en uzun ziraî deneyi olarak biliniyor. Bir öteki deney ise Juneau Buz Alanı Araştırma Projesi ismiyle anılıyor ve proje kapsamında eli yıldır buzulların hareketleri ve erime oranları gözlemleniyor.
Kaynak: http://www.atlasobscura.com/articles/…
1. Beverly’nin Saati
Arthur Beverly tarafınca 1864 yılında yapılan ve saatçinin ismiyle anılan bu sistem, yapıldığı günden bu yana hiç bir ayara gereksinim duymadan tıkır tıkır çalışmaktadır. Beverly’nin saatin içine yerleştirdiği bir kutu, atmosferik basınçla bükülmekte ve ustalıkla tasarlandığı için saati hayli ince bir istikrarla çalıştırmaktadır. Beverly saati, dünyanın gördüğü en harika sistemlerden biri olmayı bugün hâlâ sürdürmektedir.
2. Zift Damlası Deneyi
atlas-dev.s3.amazonaws.com
1927 yılında profesör Thomas Parnell, çekiçle parçalanabilecek kadar katı ve sert bir unsur olan ziftin, aslında akışı oda sıcaklığında dâhi gözlemlenebilecek fazlaca ağır bir sıvı olduğunu kanıtlamak için yola çıkar. Deneyin başlaması için yapılan hazırlıklar yıllar sürer zira profesör birinci vakit içinderda zifti huni biçimli bir kabın ortasında ısıtır ve üç yıl boyunca soğumasını bekler. sonrasındasında huninin altını keser ve ziftin akmasının ne kadar vakit alacağını gözlemlemeye başlar. Parnell, sırf iki damlanın düşüşünü bakılırsacek kadar yaşar ve günümüzde 90 yıllık olan ve hâlâ devam eden deneyde sırf dokuz zift damlası elde edilmiştir.
3. Henrietta Lacks
Henrietta Lacks, 1950 yılında rahim ağzı kanseri sebebiyle hayatını yitirmiş bir bayan. Fakat onun vücudundan kalanlar dünya çapında bir epey biyomedikal araştırma kliniğinde kullanılmakta. Ölümündilk evvel Henrietta’nın tümöründen müsaadesiz biçimde alınan hücreler, hekimi tarafınca üretilmeye devam edilmiş ve kanser araştırmalarında kullanılmıştır. çabucak sonrasında araştırmalar için dünyanın dört bir yanına gönderilen bu hücreler, kanser, AIDS ve ışınımun tesirlerini araştırmak için kullanılmış ve kullanılmaya devam edilmektedir.
4. Oxford Elektrik Zili
Oxford Elektrik Zili, son 170 yıldır durmadan ve aksamadan çalmakta olan bir zil. İçeriği bilinmeyen bir karışımla elde edilmiş iki pille çalışan bu düzenek, 1840 yılından bu yana iki zilin içinde yer alan tokmağı çalıştırıyor ve bugüne kadar aşağı üst 10 milyar sefer zil çaldığı düşünülüyor. Pillerin ne vakit biteceği ise her insanın başındaki soru…
5. Dr. Beal’in Tohum Yaşayabilirliği Deneyi
1879 yılında Dr. William James Beal, Michigan Eyalet Üniversitesi yerleşkesindeki bilinmeyen bir noktaya giderek içine nemli toprak ve tohum koyduğu 20 dar ağızlı şişeyi toprağa gömer. Maksadı, bu şişeleri berlirli vakit aralıklarıyla topraktan çıkararak ekmek ve 23 farklı bitki çeşidine ilişkin tohumların ne kadarlık bir ömre sahip olduğunu ortaya çıkarmaktır. Bu uzun müddetli deney kapsamında 138 yıl evvel gömülen şişelerin sonuncusu 2100 yılında topraktan çıkarılacaktır.
6. Human Speechome Project
“Human Speechome Project” adı verilen ve Türkçe’ye tam çevirisi olmayan proje, insan ömrünün birinci üç yılını gözlemlemek ve çocuğun lisan öğrenme sürecini büsbütün aydınlatmak üzerine başlatılmıştır. MIT profesörü Deb Roy, tıpkı Truman Show sinemasındaki üzere konutunun her köşesini kamera ve mikrofonlarla doldurarak oğlunun üç yaşına kadar her anını kaydetmiştir.
7. Lenski’nin Uzun Vadeli Evrim Deneyi
8. Biyosfer 2
atlas-dev.s3.amazonaws.com
Biyosfer 2, Mars’ta yaratılması planlanan iklim kaidelerinin test edildiği, üzerinde çalışan bilim insanlarının kendilerini görseldeki kubbe biçimli yapılara kapattığı bir deneydir. Bu deney, benzerleri içinde en uzun sürmüş deneydir. Deney birden fazla beşere bakılırsa bir başarısızlık örneği olmuştur lakin bunun niçini kubbelerdeki oksijen düzeyinin düşmesi ya da ekolojik faktörler değil, insan psikolojisinde yarattığı olumsuz tesirlerdir. Kubbelerin ortasında yaşayan bilim insanları bir süre daha sonra depresyonla gayret etmeye başlamış, kimileri ise deliliğin hudutlarına yaklaşmıştır.
9. Burchardi Kilise Orgu ve “As Slow As Possible”
Almanya Halberstadt’ta bulunan Sankt Burchardi Kilisesi’ndeki org için John Cage tarafınca bestelenmiş olan “Organ²/ASLSP (As SLow aS Possible)” modülü hem sanat, tıpkı vakitte bilim için değerli bir deney aracı olmuştur. Hem dünyanın en uzun kompozisyonuna tıpkı vakitte toplumsal bir deneye konut sahipliği yapan kilisede kaç farklı kuşağın parçayı dinleyeceği gözlemleniyor. 2001 yılında çalınmaya başlayan kompozisyonun 639 yıl sürmesi planlanıyor.
10. Yetişkin Gelişimi Laboratuvarı
atlas-dev.s3.amazonaws.com
Uzun periyodlu araştırmalar çoklukla insan davranışlarını istatistiki bir bakış açısıyla inceler ve yavaş bir gelişim sürecinin uzun vadeli kaydını tutarak ilerler. Yetişkin hayatı üzerine yürütülmüş en kapsamlı deneylerden bir tanesi Harvard Üniversitesi tarafınca yürütülmüştür.
11. Evcilleştirme
Evcilleştirme, üstteki uzun periyodik deneylerin hepsine açık orta fark atan, dünyanın en uzun müddetli deneyidir. Mevzu üzerine bilimsel platformda yürütülen deneylerden bir tanesi 1959 yılında Sovyet bilim insanı Dmitri Belyaev tarafınca başlatılan ve kurtların evcil köpeklere nasıl evrildiğini anlamak için gümüş tilkiler üzerinde yürütülen deneydir. 51 yıl süren ve muvaffakiyete ulaşan deney sonucunda bugün gümüş tilkiler de evcil hayvan olarak satılmaktadır.
12. Bitki ve Buzul Müşahedeleri
atlas-dev.s3.amazonaws.com
Husus üzerine bir hayli uzun müddetli çalışma yürütülüyor ve en mühimlerinden bir tanesi Rothamsted Araştırması. Araştırma kapsamında 1843 yılından bu yana inorganik gübrelerin ekinler üstündeki tesiri araştırılıyor ve deney bu özelliğiyle dünyanın en uzun ziraî deneyi olarak biliniyor. Bir öteki deney ise Juneau Buz Alanı Araştırma Projesi ismiyle anılıyor ve proje kapsamında eli yıldır buzulların hareketleri ve erime oranları gözlemleniyor.