Güney Asya Stratejik Araştırmalar Merkezinde (GASAM) bakılırsavli Dr. Hayati Ünlü Pakistan’daki hükümet değişikliğine ait kıymetli değerlendirmelerde bulundu.
AA Tahlil için Pakistan iç siyasetinde yaşanan tansiyonu ve İmran Han hükümetinin düşürülüşünü kaleme alan Dr. Hayati Meşhur’un yazısı şöyle;
Pakistan’da bir müddetdir itimat oyu kriziyle karşı karşıya kalan İmran Han’ın başbakanlığı sonunda düşürüldü. Orduyla inanç sorunu yaşayan, ekonomik ve dış politik krizlerle de boğuşan İmran Han, başlangıcı Ekim 2021’e uzanan muhalefet repertuvarının kararı olarak parlamentoda yapılan güvensizlik oylamasını 174’e 172 oyla kaybetti.
YENİ BİR DARBE TIPI OLARAK YORUMLANDI
Muhalefetin “Eski Pakistan’a Geri Dönüş” biçiminde desteklediği İmran Han’ın vazifeden düşürülüşü, parlamenter normlarla ahenk ortasında görünse de yaşanan süreç hiç bir başbakanın şu ana kadar bakılırsav mühletini dolduramadığı ülkedeki çalkantılı asker-siyaset alakaları bağlamında yeni bir darbe tipi olarak yorumlandı. Mevcut durum, bir taraftan muhakkak durumlarda yetkili makamların ülke nizamı ve istikrarını sağlamak ismine anayasa dışı aksiyonlarda bulunabilmesini içeren “gereklilik doktrini”, başka taraftan İmran Han’ın sıkıntıyı bir güvenlik krizi olarak takdim etmesi niçiniyle “jeopolitik bir müdahale” çerçevesinde tartışıldı.
– BUGÜNE NASIL GELİNDİ?
İmran Han’ın iktidarı kaybedişinin kökenleri ülkenin iç ve dış siyasette son kelamı söyleyen ordu ile bağlantılarında bir inanç krizinin ortaya çıkmasına dayandırılıyor. Ordu ortasındaki atamalar konusunda uyuşmazlık yaşayan taraflar, yeni devir dış siyaset tercihleri konusunda da görüş ayrılığına fikir ve bu süreç salgın daha sonrası yükselen enflasyonla birlikte büyük bir ekonomik krizle desteklenince muhalefet açısından değerli bir fırsat ortaya çıkmış ve de İmran Han aykırısı kampanyaya start verilmişti.
Birinci nüveleri Ekim 2021’de görülen güvensizlik oyu tartışmaları, muhalefet partilerinin hem muhalif hem iktidar koalisyonu ortasında yer alan bileşenleri İmran Han tersi oy vermeye ikna etme gayretleriyle desteklenmiştir. kimi birtakım Belucistan Halk Hareketi üzere partilerin kimi bazı da iktidar partisi Pakistan Adalet Hareketi ortasındaki Cihangir Tarin liderliğinde olduğu üzere farklı fraksiyonların muhalefet cephesine geçmesiyle güvensizlik oyu motivasyonu güçlendirilmeye çalışıldı. Son bir aya kadar İmran Han ve partisinin kıymetli önderleri tarafınca da yürütülen karşı görüşmeler yardımıyla meclis ortasındaki istikrar bir biçimde korunmuşken, bilhassa en son Birleşik Ulusal Hareket’inin de İmran Han’ı desteklemekten vazgeçmesi, İmran Han’a çoğunluğu kaybettirdi. Lakin bir an evvel güvensizlik oylamasını yapmaya çalışan muhalefet, İmran Han’a yakın Meclis Lideri’nin oylamayı daima ertelemesiyle gayesine bir türlü ulaşamadı.
– İMRAN HAN’IN DÜŞÜRÜLME SÜRECİ
Güvensizlik oylamasını daima erteleyen İmran Han cephesi, muhalefetin oylama yapılması tarafında artırdığı baskılara karşı 3 Nisan’da oylamayı Anayasa’ya muhalif olduğu sebebi öne sürülerek iptal etti. İmran Han’ın kendisine yönelik ABD’den gelen “tehdit mektubu”na atıfla dış politik komplo bağlamında yapılan oylamanın iptali Meclis Lider Yardımcısı tarafınca belirtildi ve muhalefet de mevzuyu Yüksek Mahkeme’ye taşıdı. Dört gün daha sonra sonucunı açıklayan Yüksek Mahkeme, hem oylamanın iptalini birebir vakitte meclisin feshedilmesini Anayasa’ya muhalif buldu ve oylamanın yine yapılması sonucu aldı.
Mahkemenin sonucu doğrultusunda 9 Nisan’da yapılması öngörülen güvensizlik oylaması, İmran Han’ın son ana kadar çaba edeceğini açıklamasıyla bir daha erteleme ihtimaliyle karşı karşıya kaldı. Fakat bu kere Meclis haricindeki olayların İmran Han’ın aleyhine işlediği söylenebilir. Haber kanalları, muhtemel bir erteleme durumunda Yüksek Mahkeme’nin özel bir gece yarısı duruşmasına hazırlandığını ve de mahkemenin buyruğuyla Seçim Kurulu’nun ertelemede bulunan Meclis Lideri’ni bakılırsavden alacağı tarafında haberlere yer verdi. bir daha akşam 23.00 sularında İslamabad Polisi’ne bağlı mahkum araçların Meclis önüne park ettiği ve başta parlamento olmak üzere birfazlaca kurumun askerler tarafınca çevrildiği haberleri yayıldı. Ülkedeki tüm havaalanları da ülkeden çıkış yapabilecek rastgele bir hükümet yetkilisini durdurmaya hazır olarak yüksek alarma geçirildi. Olayların merkez üssü ise İmran Han’ın kaldığı Başbakanlık Konutu oldu.
Kamuoyuna sızdırılan söylentiler, İmran Han’ın ordunun başındaki General Bajva’yı nazaranvden almaya çalıştığına işaret ederken, bu karar ülkede istikrarsızlığı artıracağından mani olunması için Yüksek Mahkeme’ye bir dilekçe sunuldu. Tansiyon General Bajva’nın üst seviye askeri ve istihbarat yetkilileriyle helikopter aracılığıyla Han’ın bulunduğu konuta gittikleri haberleriyle tepeye ulaştı. Tüm bu dramatik olaylar BBC Urduca’da yayınlanan bir makaleyle doğrulanmışken; haber aracılığıyla İmran Han’ın nitekim General Bajva’yı nazaranvden almaya çalıştığı, fakat kendi yönetiminde bulunan Savunma Bakanlığı tarafınca uygulamanın engellendiği ortaya çıktı. Bu koşullar altında Meclis Lider ve Yardımcısının istifaları daha sonrasında oylamaya gitmek zorunda kalan mecliste, İmran Han 174’e 172 oyla başbakanlıktan düşürüldü.
– İMRAN HAN niye DÜŞÜRÜLDÜ?
Aslına nazaran, İmran Han’ın düşürülmesinin sebepleri tahminen de daha 2018’deki Navaz Şerif’in düşürülmesine dayanmaktaydı. bu biçimde da ordu ile uyuşmazlık yaşayan Şerif idaresi, Panama Evrakları üzerinden yolsuzluk tartışmalarıyla iktidardan indirilmiş ve yerine seçimlerde ordunun da dayanağını alan İmran Han idaresi getirilmişti.
Ülkede “Pencap Elitleri” olarak da tartışılan yerleşik seçkinlere karşı orta sınıfın öfkesini temsil eden İmran Han, başta sıhhat sigortası uygulamasıyla ülkedeki toplumsal refahı artırmayı hedefleyen siyasetleri üretmeye odaklanmıştı. Salgını denetim altına almadaki başarısına karşın yükselen enflasyon ve büyüyen ekonomik kriz, askerle yaşanan tansiyonlarla birleşince, muhalefet açısından İmran Han aykırısı bir kampanya başlatmada uygun yer hazırladı.
İMRAN HAN’IN ASKERİ SEÇKİNLERİ “ABD’NIN KUKLASI” OLMAKLA İTHAM ETMESİ
Askerle yaşanan bilhassa dış siyaset bahislerindeki bölünmeler ise tahminen de İmran Han için sonun başlangıcı oldu. Bir tehdit mektubuna atıfla ABD tarafınca kendisine karşı bir komplo düzenlendiğini argüman eden İmran Han, başka yandan askeri seçkinleri “ABD’nin kuklası” olmakla itham etti. ABD ile hayli uyumlu alakalara sahip olduğunu açıklama gereksinimi hisseden ordunun başındaki General Bajva, Ukrayna’yı işgal teşebbüsünde bulunduğu gün Moskova’da olan İmran Han’ın tersine Rusya’yı kınadı. bu biçimdece Pakistan’daki yerleşik güçler tarafınca ülkenin sistem ve istikrarı gereği olağanüstü adımlar atabilme kapasitesini söz eden “gereklilik doktrini” çerçevesinde bir başbakanın bakılırsav müddeti dolmadan bir kere daha misyondan alınmasına şahit olundu.
– JEOPOLİTİK BİR KRİZ Mİ?
İmran Han’ın nazaranvden düşürülüşü gereklilik doktrini kadar dış politik istikrarlar üzerinden jeopolitik bir durum olarak da kıymetlendirilebilir. Bu açıdan her şeydilk evvel ABD-Çin rekabeti bağlamında Pakistan’ın Malaka Boğazı’nı bypas edecek Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru ile Kuşak-Yol Projesi için en kritik aktör pozisyonunda oluşu ve bir müddetdir bilhassa Gvadar Limanı’nın da bulunduğu Belucistan Eyaleti’nin Çinli sermaye tarafınca büyük bir yatırım alması başta ABD olmak üzere biroldukca Batılı ülkeyi rahatsız etmişti.
Çin’in Pakistan üzerinden Hint Okyanusu ve Basra Körfezi’ne ulaşabilme kapasitesini geliştirmesini istemeyen ABD, öbür yandan gelişen Çin-Pakistan yakınlaşmasının Hint-Pasifik stratejisi için hayati değerde bulunan Hindistan’a karşı bir tehdit olarak güçlenmesini istek etmemektedir.
BATILI ÇIKARLARI bir daha ÖRGÜTLEYEBİLME AÇISINDAN KRİTİK BİR ATILIM
bir daha bilhassa Ukrayna krizi daha sonrası Çin’in son günlerde başta Solomon Adaları ile imzalanan güvenlik muahedesi olmak üzere Asya siyasetinde tesir alanlarını artırmaya çalışması ve Hindistan’ın da yeni Çin ve Rusya davranışlarına uyumlu hizalanışı dikkati çekiyor. ABD’nin bu yeni saflaşma siyasetine en büyük başkaldırı olarak Pakistan’da bir iktidar değişikliğiyle karşılık verdiği sav edilmektedir. Çin ile aslına bakarsanız uygun münasebetlere sahip olan, son devirde de Rusya ile süratli bir yakınlaşma sağlayan ve de “bağımsız bir dış politika” telaffuzuyla ABD tersi bir tutum alan İmran Han idaresinin düşürülmesi hem Batı lehine bölgeyi istikrarsızlaştırma tıpkı vakitte Batılı çıkarları bir daha örgütleyebilme açısından kritik bir atılım olarak kıymetlendirilebilir.
– İMRAN HAN daha sonraSI PERİYOT
Güvensizlik oyu tartışmaları devam ederken en çok tartışılan konulardan biri, muhtemel İmran Han daha sonrası periyodun senaryolarıyla ilgili. Bu çerçevede birinci etapta Pakistan Müslüman Ligi bir daha seçimlere gidilmesi gerektiğini savunmuşken; yeni bir seçim süreciyle Sind eyaletindeki iktidarını kaybetmek istemeyen Pakistan Halk Partisi ise tıpkı meclis ortasından yeni bir başbakan seçilmesini savunuyordu.
Bu farklı yaklaşımlar güvensizlik oyu sürecinde birtakım bazı muhalefet cephesinde belirli krizleri tetiklemişken, İmran Han aykırısı motivasyon muhalefeti bir ortada tutmaya yetmişti. İmran Han’ın düşürülmesi daha sonrası kısa müddet ortasında muhalefetin tek aday göstererek Pakistan Müslüman Ligi önderi Şahbaz Şerif’i yeni başbakan seçmesi ise seçimlere gitmemek şartıyla ana muhalefet başkanının hükümetin başına geçmesi konusunda anlaşıldığını ortaya koyuyor. İmran Han’ın “Yeni Pakistan” tahayyülüne karşı ülkede “Eski Pakistan”ın geri geldiğini deklare eden muhalefet, rastgele bir intikamcı siyaset takip etmeyeceğini lisana getirmekte ve başta ekonomik kriz olmak üzere ülkenin çözülmesi gereken temel sıkıntılarına odaklanılacağını vurgulamaktadır.
Dış siyaset açısından ise İmran Han daha sonrası çıkarları ziyan goren aktörlerin bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma ihtimalleri mümkün iken, ABD dayanağını gerisine aldığı bilinen Şahbaz Şerif’in bilhassa Hindistan ve Pakistan içinde yeni bir yumuşama ve barış süreci için gayret sarf edeceği varsayım ediliyor. Şahbaz Şerif başbakanlığında Modi’nin Lahor’da ağırlandığı Navaz Şerif devrindeki üzere daha âlâ münasebetlerin inşasının mümkün olduğu düşünülmekteyken, bağlarda daha büyük değişikliklerin yapılması bilhassa Modi idaresi açısından pek mümkün görünmüyor. Hindistan-Pakistan bağlarının daha da gelişmesinden çok bir çıkarı olacağına inanmayan Modi idaresi için muhtemel bir yakınlaşma süreci daha büyük riskler taşıyabilir. Bu açıdan yakınlaşma için ABD üzere aktörlerden daha fazla teşvik beklenecektir. Çin’e karşı olmasa da Rusya’ya karşı girişilen yakınlaşma sürecinin ise yavaşlaması çok beklenen. Sonuç olarak İmran Han daha sonrası Pakistan dış siyaseti daha epey istikrarları bir daha sağlamaya ve içerideki siyasal inancı bir daha inşa etmeye odaklanacaktır
KAYNAK: AA
AA Tahlil için Pakistan iç siyasetinde yaşanan tansiyonu ve İmran Han hükümetinin düşürülüşünü kaleme alan Dr. Hayati Meşhur’un yazısı şöyle;
Pakistan’da bir müddetdir itimat oyu kriziyle karşı karşıya kalan İmran Han’ın başbakanlığı sonunda düşürüldü. Orduyla inanç sorunu yaşayan, ekonomik ve dış politik krizlerle de boğuşan İmran Han, başlangıcı Ekim 2021’e uzanan muhalefet repertuvarının kararı olarak parlamentoda yapılan güvensizlik oylamasını 174’e 172 oyla kaybetti.
YENİ BİR DARBE TIPI OLARAK YORUMLANDI
Muhalefetin “Eski Pakistan’a Geri Dönüş” biçiminde desteklediği İmran Han’ın vazifeden düşürülüşü, parlamenter normlarla ahenk ortasında görünse de yaşanan süreç hiç bir başbakanın şu ana kadar bakılırsav mühletini dolduramadığı ülkedeki çalkantılı asker-siyaset alakaları bağlamında yeni bir darbe tipi olarak yorumlandı. Mevcut durum, bir taraftan muhakkak durumlarda yetkili makamların ülke nizamı ve istikrarını sağlamak ismine anayasa dışı aksiyonlarda bulunabilmesini içeren “gereklilik doktrini”, başka taraftan İmran Han’ın sıkıntıyı bir güvenlik krizi olarak takdim etmesi niçiniyle “jeopolitik bir müdahale” çerçevesinde tartışıldı.
– BUGÜNE NASIL GELİNDİ?
İmran Han’ın iktidarı kaybedişinin kökenleri ülkenin iç ve dış siyasette son kelamı söyleyen ordu ile bağlantılarında bir inanç krizinin ortaya çıkmasına dayandırılıyor. Ordu ortasındaki atamalar konusunda uyuşmazlık yaşayan taraflar, yeni devir dış siyaset tercihleri konusunda da görüş ayrılığına fikir ve bu süreç salgın daha sonrası yükselen enflasyonla birlikte büyük bir ekonomik krizle desteklenince muhalefet açısından değerli bir fırsat ortaya çıkmış ve de İmran Han aykırısı kampanyaya start verilmişti.
Birinci nüveleri Ekim 2021’de görülen güvensizlik oyu tartışmaları, muhalefet partilerinin hem muhalif hem iktidar koalisyonu ortasında yer alan bileşenleri İmran Han tersi oy vermeye ikna etme gayretleriyle desteklenmiştir. kimi birtakım Belucistan Halk Hareketi üzere partilerin kimi bazı da iktidar partisi Pakistan Adalet Hareketi ortasındaki Cihangir Tarin liderliğinde olduğu üzere farklı fraksiyonların muhalefet cephesine geçmesiyle güvensizlik oyu motivasyonu güçlendirilmeye çalışıldı. Son bir aya kadar İmran Han ve partisinin kıymetli önderleri tarafınca da yürütülen karşı görüşmeler yardımıyla meclis ortasındaki istikrar bir biçimde korunmuşken, bilhassa en son Birleşik Ulusal Hareket’inin de İmran Han’ı desteklemekten vazgeçmesi, İmran Han’a çoğunluğu kaybettirdi. Lakin bir an evvel güvensizlik oylamasını yapmaya çalışan muhalefet, İmran Han’a yakın Meclis Lideri’nin oylamayı daima ertelemesiyle gayesine bir türlü ulaşamadı.
– İMRAN HAN’IN DÜŞÜRÜLME SÜRECİ
Güvensizlik oylamasını daima erteleyen İmran Han cephesi, muhalefetin oylama yapılması tarafında artırdığı baskılara karşı 3 Nisan’da oylamayı Anayasa’ya muhalif olduğu sebebi öne sürülerek iptal etti. İmran Han’ın kendisine yönelik ABD’den gelen “tehdit mektubu”na atıfla dış politik komplo bağlamında yapılan oylamanın iptali Meclis Lider Yardımcısı tarafınca belirtildi ve muhalefet de mevzuyu Yüksek Mahkeme’ye taşıdı. Dört gün daha sonra sonucunı açıklayan Yüksek Mahkeme, hem oylamanın iptalini birebir vakitte meclisin feshedilmesini Anayasa’ya muhalif buldu ve oylamanın yine yapılması sonucu aldı.
Mahkemenin sonucu doğrultusunda 9 Nisan’da yapılması öngörülen güvensizlik oylaması, İmran Han’ın son ana kadar çaba edeceğini açıklamasıyla bir daha erteleme ihtimaliyle karşı karşıya kaldı. Fakat bu kere Meclis haricindeki olayların İmran Han’ın aleyhine işlediği söylenebilir. Haber kanalları, muhtemel bir erteleme durumunda Yüksek Mahkeme’nin özel bir gece yarısı duruşmasına hazırlandığını ve de mahkemenin buyruğuyla Seçim Kurulu’nun ertelemede bulunan Meclis Lideri’ni bakılırsavden alacağı tarafında haberlere yer verdi. bir daha akşam 23.00 sularında İslamabad Polisi’ne bağlı mahkum araçların Meclis önüne park ettiği ve başta parlamento olmak üzere birfazlaca kurumun askerler tarafınca çevrildiği haberleri yayıldı. Ülkedeki tüm havaalanları da ülkeden çıkış yapabilecek rastgele bir hükümet yetkilisini durdurmaya hazır olarak yüksek alarma geçirildi. Olayların merkez üssü ise İmran Han’ın kaldığı Başbakanlık Konutu oldu.
Kamuoyuna sızdırılan söylentiler, İmran Han’ın ordunun başındaki General Bajva’yı nazaranvden almaya çalıştığına işaret ederken, bu karar ülkede istikrarsızlığı artıracağından mani olunması için Yüksek Mahkeme’ye bir dilekçe sunuldu. Tansiyon General Bajva’nın üst seviye askeri ve istihbarat yetkilileriyle helikopter aracılığıyla Han’ın bulunduğu konuta gittikleri haberleriyle tepeye ulaştı. Tüm bu dramatik olaylar BBC Urduca’da yayınlanan bir makaleyle doğrulanmışken; haber aracılığıyla İmran Han’ın nitekim General Bajva’yı nazaranvden almaya çalıştığı, fakat kendi yönetiminde bulunan Savunma Bakanlığı tarafınca uygulamanın engellendiği ortaya çıktı. Bu koşullar altında Meclis Lider ve Yardımcısının istifaları daha sonrasında oylamaya gitmek zorunda kalan mecliste, İmran Han 174’e 172 oyla başbakanlıktan düşürüldü.
– İMRAN HAN niye DÜŞÜRÜLDÜ?
Aslına nazaran, İmran Han’ın düşürülmesinin sebepleri tahminen de daha 2018’deki Navaz Şerif’in düşürülmesine dayanmaktaydı. bu biçimde da ordu ile uyuşmazlık yaşayan Şerif idaresi, Panama Evrakları üzerinden yolsuzluk tartışmalarıyla iktidardan indirilmiş ve yerine seçimlerde ordunun da dayanağını alan İmran Han idaresi getirilmişti.
Ülkede “Pencap Elitleri” olarak da tartışılan yerleşik seçkinlere karşı orta sınıfın öfkesini temsil eden İmran Han, başta sıhhat sigortası uygulamasıyla ülkedeki toplumsal refahı artırmayı hedefleyen siyasetleri üretmeye odaklanmıştı. Salgını denetim altına almadaki başarısına karşın yükselen enflasyon ve büyüyen ekonomik kriz, askerle yaşanan tansiyonlarla birleşince, muhalefet açısından İmran Han aykırısı bir kampanya başlatmada uygun yer hazırladı.
İMRAN HAN’IN ASKERİ SEÇKİNLERİ “ABD’NIN KUKLASI” OLMAKLA İTHAM ETMESİ
Askerle yaşanan bilhassa dış siyaset bahislerindeki bölünmeler ise tahminen de İmran Han için sonun başlangıcı oldu. Bir tehdit mektubuna atıfla ABD tarafınca kendisine karşı bir komplo düzenlendiğini argüman eden İmran Han, başka yandan askeri seçkinleri “ABD’nin kuklası” olmakla itham etti. ABD ile hayli uyumlu alakalara sahip olduğunu açıklama gereksinimi hisseden ordunun başındaki General Bajva, Ukrayna’yı işgal teşebbüsünde bulunduğu gün Moskova’da olan İmran Han’ın tersine Rusya’yı kınadı. bu biçimdece Pakistan’daki yerleşik güçler tarafınca ülkenin sistem ve istikrarı gereği olağanüstü adımlar atabilme kapasitesini söz eden “gereklilik doktrini” çerçevesinde bir başbakanın bakılırsav müddeti dolmadan bir kere daha misyondan alınmasına şahit olundu.
– JEOPOLİTİK BİR KRİZ Mİ?
İmran Han’ın nazaranvden düşürülüşü gereklilik doktrini kadar dış politik istikrarlar üzerinden jeopolitik bir durum olarak da kıymetlendirilebilir. Bu açıdan her şeydilk evvel ABD-Çin rekabeti bağlamında Pakistan’ın Malaka Boğazı’nı bypas edecek Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru ile Kuşak-Yol Projesi için en kritik aktör pozisyonunda oluşu ve bir müddetdir bilhassa Gvadar Limanı’nın da bulunduğu Belucistan Eyaleti’nin Çinli sermaye tarafınca büyük bir yatırım alması başta ABD olmak üzere biroldukca Batılı ülkeyi rahatsız etmişti.
Çin’in Pakistan üzerinden Hint Okyanusu ve Basra Körfezi’ne ulaşabilme kapasitesini geliştirmesini istemeyen ABD, öbür yandan gelişen Çin-Pakistan yakınlaşmasının Hint-Pasifik stratejisi için hayati değerde bulunan Hindistan’a karşı bir tehdit olarak güçlenmesini istek etmemektedir.
BATILI ÇIKARLARI bir daha ÖRGÜTLEYEBİLME AÇISINDAN KRİTİK BİR ATILIM
bir daha bilhassa Ukrayna krizi daha sonrası Çin’in son günlerde başta Solomon Adaları ile imzalanan güvenlik muahedesi olmak üzere Asya siyasetinde tesir alanlarını artırmaya çalışması ve Hindistan’ın da yeni Çin ve Rusya davranışlarına uyumlu hizalanışı dikkati çekiyor. ABD’nin bu yeni saflaşma siyasetine en büyük başkaldırı olarak Pakistan’da bir iktidar değişikliğiyle karşılık verdiği sav edilmektedir. Çin ile aslına bakarsanız uygun münasebetlere sahip olan, son devirde de Rusya ile süratli bir yakınlaşma sağlayan ve de “bağımsız bir dış politika” telaffuzuyla ABD tersi bir tutum alan İmran Han idaresinin düşürülmesi hem Batı lehine bölgeyi istikrarsızlaştırma tıpkı vakitte Batılı çıkarları bir daha örgütleyebilme açısından kritik bir atılım olarak kıymetlendirilebilir.
– İMRAN HAN daha sonraSI PERİYOT
Güvensizlik oyu tartışmaları devam ederken en çok tartışılan konulardan biri, muhtemel İmran Han daha sonrası periyodun senaryolarıyla ilgili. Bu çerçevede birinci etapta Pakistan Müslüman Ligi bir daha seçimlere gidilmesi gerektiğini savunmuşken; yeni bir seçim süreciyle Sind eyaletindeki iktidarını kaybetmek istemeyen Pakistan Halk Partisi ise tıpkı meclis ortasından yeni bir başbakan seçilmesini savunuyordu.
Bu farklı yaklaşımlar güvensizlik oyu sürecinde birtakım bazı muhalefet cephesinde belirli krizleri tetiklemişken, İmran Han aykırısı motivasyon muhalefeti bir ortada tutmaya yetmişti. İmran Han’ın düşürülmesi daha sonrası kısa müddet ortasında muhalefetin tek aday göstererek Pakistan Müslüman Ligi önderi Şahbaz Şerif’i yeni başbakan seçmesi ise seçimlere gitmemek şartıyla ana muhalefet başkanının hükümetin başına geçmesi konusunda anlaşıldığını ortaya koyuyor. İmran Han’ın “Yeni Pakistan” tahayyülüne karşı ülkede “Eski Pakistan”ın geri geldiğini deklare eden muhalefet, rastgele bir intikamcı siyaset takip etmeyeceğini lisana getirmekte ve başta ekonomik kriz olmak üzere ülkenin çözülmesi gereken temel sıkıntılarına odaklanılacağını vurgulamaktadır.
Dış siyaset açısından ise İmran Han daha sonrası çıkarları ziyan goren aktörlerin bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma ihtimalleri mümkün iken, ABD dayanağını gerisine aldığı bilinen Şahbaz Şerif’in bilhassa Hindistan ve Pakistan içinde yeni bir yumuşama ve barış süreci için gayret sarf edeceği varsayım ediliyor. Şahbaz Şerif başbakanlığında Modi’nin Lahor’da ağırlandığı Navaz Şerif devrindeki üzere daha âlâ münasebetlerin inşasının mümkün olduğu düşünülmekteyken, bağlarda daha büyük değişikliklerin yapılması bilhassa Modi idaresi açısından pek mümkün görünmüyor. Hindistan-Pakistan bağlarının daha da gelişmesinden çok bir çıkarı olacağına inanmayan Modi idaresi için muhtemel bir yakınlaşma süreci daha büyük riskler taşıyabilir. Bu açıdan yakınlaşma için ABD üzere aktörlerden daha fazla teşvik beklenecektir. Çin’e karşı olmasa da Rusya’ya karşı girişilen yakınlaşma sürecinin ise yavaşlaması çok beklenen. Sonuç olarak İmran Han daha sonrası Pakistan dış siyaseti daha epey istikrarları bir daha sağlamaya ve içerideki siyasal inancı bir daha inşa etmeye odaklanacaktır
KAYNAK: AA