Sir Andre Geim, her türlü teknoloji ve cihazda devrim yaratabilecek güçlü, ultra ince elektrik ve ısı iletkeni olan grafen ile yaptığı deneylerden dolayı 2010 Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı. Ancak on yıl önce bir Cuma gecesi ne işler çevirdiğini kimse tahmin edemezdi.
O zamanlar Hollanda'daki Radboud Üniversitesi'nde genç bir profesör olan Geim, birkaç bira içtikten sonra kendini laboratuvarda manyetizma ile ilgili bir deney yaparken buldu. Ve sonunda canlı bir kurbağayı havaya kaldırmayı bu şekilde başardı; bu başarısıyla Ig Nobel Ödülü'nü (tuhaf bilimi takdir eden şakacı, yıllık uluslararası bir ödül) aldı.
Çifte ödül sahibi, geçen hafta Fizik Bölümü'nün ev sahipliği yaptığı Morris Loeb Ders Serisinin neşeli üçüncü bölümünde en ünlü iki başarısını anlattı. Ders? Geim, gelecek vaat eden bilim adamlarıyla dolu izleyiciyi kendilerini fazla ciddiye almamaya teşvik etti.
“Bilgi çok eğlencelidir” dedi.
Kurbağa deneyi (karısı tarafından önerildi) gerçekten eğlenceliydi, ancak süreç, daha sonra Geim'in tanındığı türden yaratıcı düşünceyle mayalanan somut bilimle başladı. (Grafenle ilgili çalışması, bir miktar grafit alıp, çok daha ince pulları bantla uygulayıp soyarak bir atom kalınlığında parçaların üretilebileceğini keşfetmesiyle başladı.)
Geim o akşam laboratuvardaydı çünkü oda sıcaklığında keşfedilebilecek kuantum fenomeni üzerinde düşünüyordu; bilim insanları için uzun süredir anlaşılması zor bir hedefti.
Manchester Üniversitesi profesörü, “Birkaç dakikalık deneyden sonra mıknatısın içinde suyun havaya uçtuğunu gördüm” diye hatırladı. Birbirlerinin etrafında nasıl hareket ettikleri ve şekil değiştirdikleri nedeniyle onlara “öpüşme damlacıkları” adını verdi ve hareketi izlemenin “terapötik” olduğunu buldu.
Ancak şunu düşünmeye başladı: O gün yararlandığı diamanyetizma adı verilen olay suda, yiyeceklerde ve diğer organik moleküllerde görülüyor. Muhtemelen havaya kaldıracak daha fazla nesne bulabileceği aklına geldi. Çileklere, kiraz domateslere ve karısının kurbağa fikrine geçti.
Böylece, Geim'in meslektaşı Michael Berry ile birlikte yazdığı “Uçan kurbağalar ve levitronlar hakkında” başlıklı makale fikri doğdu ve bu makale, bilim adamlarının uzun yıllardır Sanders Tiyatrosu'nda düzenlenen bir törenle ödüllendirildiği 2000 Ig Nobel'ine yol açtı. Geim, hem Ig Nobel hem de gerçek Nobel kazanan tek kişi olmaya devam ediyor ve aynı zamanda onu Guinness Dünya Rekoru sahibi yapıyor.
Ardından tanıtım şoku geldi – Geim, minnettar izleyicilere “iyi, kötü ve çirkin” dedi. Uçan kurbağayı öven her dilde manşetleri gösterirken, “Dürüst olmak gerekirse, özellikle genç bir profesör olarak bundan keyif aldım” dedi. “Ama bazı tanıtımları sizinle paylaşmaktan hoşlanmayacağım çünkü tamamen saçmaydı.”
Bu arada kurbağa zarar görmedi. Geim, “Biyoloji bölümüne geri verdik” dedi.
Hafta başındaki Loeb derslerinin ilk iki bölümünde Geim, grafen ve diğer tek atom veya tek molekül kalınlığındaki “harika malzemeler” ve bunların bilim ve teknoloji topluluklarında neden bu kadar ilgi çektiği hakkında ders verdi. Ayrıca ultra ince 2 boyutlu alanların yaratılmasının mümkün kıldığı çalışmaları da araştırdı.
Uçan kurbağa konuşması, havaya kaldırılan nesnelerin müzikle ayarlandığı şaşırtıcı videoları, havaya yükselmeyi mümkün kılan fiziksel kuvvetlere genel bir bakış ve bir takım denklemleri içeriyordu.
Geim, tüm maddeye bir dereceye kadar zayıf manyetizma veren diyamanyetizmadan yararlanarak, bir kurbağayı havaya kaldırmak için gereken tek şeyin, bir buzdolabı mıknatısından 1.000 ila 10.000 kat daha güçlü veya bir MRI makinesinden 10 kat daha güçlü bir manyetik alan olduğunu açıkladı. Kurbağanın vücudundaki atomların 10 Tesla'lık mıknatısa tepkisi, yerçekimine karşı denge sağlamak için yeterlidir, esasen amfibinin yerçekimini “iptal eder”.
Geim, havaya yükselmeyle uğraşmanın harcanan zamana, zahmete ve paraya değdiğini söyledi. Sonuçta fiziği çözmek ve yol boyunca yeni işbirlikçiler bulmak eğlenceliydi. O zamanlar 9 yaşında olan ve yetişmekte olan bir bilim insanından gelen bir hayran mektubunun sergilendiği bir slaytla bitirdi ve “kurbağayı nasıl havada uçurduğunuz” hakkında daha fazla bilgi talep etti.
O zamanlar Hollanda'daki Radboud Üniversitesi'nde genç bir profesör olan Geim, birkaç bira içtikten sonra kendini laboratuvarda manyetizma ile ilgili bir deney yaparken buldu. Ve sonunda canlı bir kurbağayı havaya kaldırmayı bu şekilde başardı; bu başarısıyla Ig Nobel Ödülü'nü (tuhaf bilimi takdir eden şakacı, yıllık uluslararası bir ödül) aldı.
Çifte ödül sahibi, geçen hafta Fizik Bölümü'nün ev sahipliği yaptığı Morris Loeb Ders Serisinin neşeli üçüncü bölümünde en ünlü iki başarısını anlattı. Ders? Geim, gelecek vaat eden bilim adamlarıyla dolu izleyiciyi kendilerini fazla ciddiye almamaya teşvik etti.
“Bilgi çok eğlencelidir” dedi.
Kurbağa deneyi (karısı tarafından önerildi) gerçekten eğlenceliydi, ancak süreç, daha sonra Geim'in tanındığı türden yaratıcı düşünceyle mayalanan somut bilimle başladı. (Grafenle ilgili çalışması, bir miktar grafit alıp, çok daha ince pulları bantla uygulayıp soyarak bir atom kalınlığında parçaların üretilebileceğini keşfetmesiyle başladı.)
Geim o akşam laboratuvardaydı çünkü oda sıcaklığında keşfedilebilecek kuantum fenomeni üzerinde düşünüyordu; bilim insanları için uzun süredir anlaşılması zor bir hedefti.
Manchester Üniversitesi profesörü, “Birkaç dakikalık deneyden sonra mıknatısın içinde suyun havaya uçtuğunu gördüm” diye hatırladı. Birbirlerinin etrafında nasıl hareket ettikleri ve şekil değiştirdikleri nedeniyle onlara “öpüşme damlacıkları” adını verdi ve hareketi izlemenin “terapötik” olduğunu buldu.
Ancak şunu düşünmeye başladı: O gün yararlandığı diamanyetizma adı verilen olay suda, yiyeceklerde ve diğer organik moleküllerde görülüyor. Muhtemelen havaya kaldıracak daha fazla nesne bulabileceği aklına geldi. Çileklere, kiraz domateslere ve karısının kurbağa fikrine geçti.
Böylece, Geim'in meslektaşı Michael Berry ile birlikte yazdığı “Uçan kurbağalar ve levitronlar hakkında” başlıklı makale fikri doğdu ve bu makale, bilim adamlarının uzun yıllardır Sanders Tiyatrosu'nda düzenlenen bir törenle ödüllendirildiği 2000 Ig Nobel'ine yol açtı. Geim, hem Ig Nobel hem de gerçek Nobel kazanan tek kişi olmaya devam ediyor ve aynı zamanda onu Guinness Dünya Rekoru sahibi yapıyor.
Ardından tanıtım şoku geldi – Geim, minnettar izleyicilere “iyi, kötü ve çirkin” dedi. Uçan kurbağayı öven her dilde manşetleri gösterirken, “Dürüst olmak gerekirse, özellikle genç bir profesör olarak bundan keyif aldım” dedi. “Ama bazı tanıtımları sizinle paylaşmaktan hoşlanmayacağım çünkü tamamen saçmaydı.”
Bu arada kurbağa zarar görmedi. Geim, “Biyoloji bölümüne geri verdik” dedi.
Hafta başındaki Loeb derslerinin ilk iki bölümünde Geim, grafen ve diğer tek atom veya tek molekül kalınlığındaki “harika malzemeler” ve bunların bilim ve teknoloji topluluklarında neden bu kadar ilgi çektiği hakkında ders verdi. Ayrıca ultra ince 2 boyutlu alanların yaratılmasının mümkün kıldığı çalışmaları da araştırdı.
Uçan kurbağa konuşması, havaya kaldırılan nesnelerin müzikle ayarlandığı şaşırtıcı videoları, havaya yükselmeyi mümkün kılan fiziksel kuvvetlere genel bir bakış ve bir takım denklemleri içeriyordu.
Geim, tüm maddeye bir dereceye kadar zayıf manyetizma veren diyamanyetizmadan yararlanarak, bir kurbağayı havaya kaldırmak için gereken tek şeyin, bir buzdolabı mıknatısından 1.000 ila 10.000 kat daha güçlü veya bir MRI makinesinden 10 kat daha güçlü bir manyetik alan olduğunu açıkladı. Kurbağanın vücudundaki atomların 10 Tesla'lık mıknatısa tepkisi, yerçekimine karşı denge sağlamak için yeterlidir, esasen amfibinin yerçekimini “iptal eder”.
Geim, havaya yükselmeyle uğraşmanın harcanan zamana, zahmete ve paraya değdiğini söyledi. Sonuçta fiziği çözmek ve yol boyunca yeni işbirlikçiler bulmak eğlenceliydi. O zamanlar 9 yaşında olan ve yetişmekte olan bir bilim insanından gelen bir hayran mektubunun sergilendiği bir slaytla bitirdi ve “kurbağayı nasıl havada uçurduğunuz” hakkında daha fazla bilgi talep etti.